Diş  çürüğünün gelişmesi için şeker ve şeker içeren gıdaların tüketimi gereklidir. Diş plaklarındaki bakteriler karbonhidratları metabolize ettikten sonra asit üretilir ve ağız boşluğunun pH’ı düşer.  Tükürük, ağız pH ı 5,5’un altına düşene kadar oluşan asidi tamponlayabilir. PH <5,5’te diş minesinin mineralizasyonu bozulur. Sürekli atıştırma gibi durumlarda ağız içi pH uzun süreli 5,5 altında olacağından çürükler oluşur.

 Diş Muayenesi Tarama Zamanları ve Çürük Riskini Öngören Durumlar

Çocuk doktorları, ilk dişler çıkar çıkmaz diş tarama muayenesi yapmaya başlamalıdır. Her kontrolde diş muayenesi tekrarlanmalıdır.

İlk diş hekimi muayenesi, Amerikan Pediatrik Diş Hekimliği Akademisi ve Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) nin önerisi ile 1 yaşında yapılmalıdır.

Çocukluk Döneminde Çürük Riskinin Daha Yüksek Olduğu Durumlar:

• Aktif diş çürüğü bulunan ebeveynlerin çocukları
• Düşük sosyoekonomik statüye sahip ebeveyn
• 12 aydan sonra gece emzirmesi veya biberonla besleme
• Şekerli içecek ve atıştırmalıkların sık tüketilmesi
• Yatmadan önce şekerli içeceklerin tüketilmesi
• Üç haftadan uzun süre sıvı ilaç kullanımı
• Çevresel tütün dumanına maruz kalma (örneğin, evde sigara içen biri)
• Özel sağlık bakımına ihtiyaç duyan çocuklar
• Yetersiz florür maruziyeti
• Üst ön dişlerde görünür plak
• Diş çukurları veya kusurları

Çürükleri Azaltmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Diyet ve beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi, çürüklerin önlenmesinde önemli bir rol oynar.

• Bebeklerde 12 aydan sonra gece beslenmesi diş çürüğü riskini arttırır. 2015 yılındaki geniş çaplı bir meta-analizde, 12 aydan önce emzirmenin diş çürüğü riskini azalttığı, 12 aydan sonra gece emzirmenin diş çürüğü riskini arttırdığı ileri sürülmektedir.

• Yeni çıkan dişlerin anne sütüne, mamaya veya meyve sularına maruz kalma süresini azaltmak için, çocuk bir bardaktan içmeye başladığı andan itibaren (ortalama 1 yaş) biberon kesilmeli ve alıştırma bardağı kullanımına başlanmalıdır.

• Çocukluk döneminde ilave şekerli içeceklerden mümkün olduğunca kaçınmak gerekir.

• Tatlılar gün boyunca ayrı atıştırmalıklar yerine, öğünlerin bir parçası olarak tüketilmelidir.

• Şekerli yiyeceklerin tüketiminden hemen sonra ağzın su ile çalkalanması.

• Çocuk illa sakız çiğniyorsa, şekersiz sakızı, yemekten hemen sonra çiğnemek
• Besleyici olmayan emme (örneğin emzik, parmak emme) nin 1 yaş sonrası kesilmesi.

(Emzik ve parmak emme, erken gelişimde normal olan, bebeğin kendini sakinleştirmesini sağlayan bir davranıştır. Ancak 1 yaş sonrası devam ederse alışkanlık haline gelebilir. En geç 24 aylıkken durdurulmalıdır. Daha ileri yaşlarda devam etmesi çene ve diş gelişim bozukluklarına neden olabilir.)

• İlk diş hekimi kontrolünün 1 yaş civarında yapılmış olması.

(2004 yılında Amerika’da 42.532 çocuk (0-7 yaş arası) üzerinde yapılan retrospektif bir çalışmada, ilk diş hekimi kontrolünü dört yaşından önce yapmış olanların, takip süresi boyunca daha az diş işlemi ve daha düşük diş bakım maliyetine maruz kaldığı saptanmıştır.)

Florür

Çocuklarda florürlü diş macunları kullanılabilir mi?

Florür kullanımı tüm yaş gruplarında diş çürüklerini önlemenin birincil yoludur. 

Peki çocuklarda florürlü diş macunu kullanımından neden korkarız?

Literatürde yüksek konsantrasyonda florüre maruz kalma ile  nörotoksisite, iskelet florozisi ve diş florozisi arasında ilişki saptayan bazı çalışmalar var. 

Fakat bu çalışmalar coğrafik olarak yüksek oranda florürlü doğal su kaynakları içeren Çin,İran ve Hindistan’ın bazı bölgelerinde yapılmış olup, diş çürüklerinden korunma amacı ile kullanılan florür uygulamaları ile bu yüksek maruziyetin bir ilgisi bulunmamaktadır.

Çürük risk değerlendirmesi sonrası dişleri olan tüm çocuklar, dişlerini enaz 1000ppm florür içeren bir diş macunuyla fırçalayabilir.

İlk 4 yaş mine olgunlaşmasının kritik dönemi olduğu için florürlü diş macunları ebeveyn kontrolünde  kullanılmalıdır.

Fırçalama 6ay-3 yaş arasında bir pirinç tanesi, 3-6 yaş arası için bezelye büyüklüğünde diş macunu kullanılarak  günde iki kez iki dakika boyunca yapılmalıdır.